ممنوعیت واردات، تولید، فروش و مصرف نوشیدنی‌های الکلی در جمهوری اسلامی ایران سالانه صدها ایرانی را به کام مرگ می‌فرستد یا دست‌کم راهی بیمارستان می‌کند. مردم ایران نمی‌توانند مانند شهروندان دیگر کشورهای دنیا نوشیدنی‌های الکلی مطمئن و مجوزدار را از فروشگاه‌ها بخرند به همین دلیل، به مصرف مشروب‌های دست‌ساز روی می‌آورند و از آن‌جا که نوع الکل موجود در این مشروب‌ها مشخص نیست، احتمال مسمومیت مصرف‌کنندگان بالا است. 

نوع الکل در مشروب‌های سالم اتانول یا الکل خوراکی است. برخی از تولیدکنندگان زیرزمینی مشروب در ایران از متانول یا الکل صنعتی در محصولشان استفاده می کنند که به شدت سمی و خطرناک است. متانول در صنایع و محصولات غیرخوراکی مانند ضدعفونی‌کننده‌ها، حلال‌ها، ضدیخ و شیشه‌شور کاربرد دارد.

نابینایی، آسیب‌های مغزی، از کار افتادن کلیه‌ها، کما و مرگ پیامدهای مصرف نوشیدنی‌های الکلی تقلبی‌اند. مقام‌های دولتی جمهوری اسلامی ایران، مرگ‌ومیر و مسمومیت‌های ناشی از مصرف مشروب‌های دست‌ساز را تایید می‌کنند. با این‌ حال طبق قوانین حکومت ایران، هرگونه تولید، فروش و مصرف نوشیدنی‌های الکلی جرم محسوب می‌شود و مجازات دارد و بر اساس ماده ۷۰۲ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی، هر فردی که در تولید، فروش و مصرف الکل نقش داشته باشد یا آن را نگهداری کند، به شش ماه تا یک سال حبس، ۷۴ ضربه شلاق و پرداخت جزای نقدی محکوم می‌شود.

از آن‌جا که قوانین جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر اصول فقه شیعی است، مصرف الکل مستوجب «حد» و مجازات آن ۷۴ ضربه شلاق است و این حکم قابل خریدن نیست. روزانه صدها نفر از مردم ایران در بخش‌ اجرای احکام قوه قضاییه جمهوری اسلامی ایران، به جرم نوشیدن الکل شلاق می‌خورند و آسیب‌های جسمی و روحی می‌بینند.

با وجود تمام ممنوعیت‌هایی که جمهوری اسلامی ایجاد می‌کند، نوشیدنی‌های الکلی همچنان در ایران تولیدکننده، فروشنده و مصرف‌کننده دارند؛ منتها همه این‌ها در بازار غیررسمی و غیرقانونی اتفاق می‌افتد که به دلیل دست‌ساز بودن، مخاطرات آن فراوان است.

آخرین آمار مربوط به این دست مسمومیت‌ها روز چهارشنبه اول تیر، اعلام شد. حبیب حی‌بر، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی اهواز، به خبرگزاری فارس گفت که از تاریخ ۲۳ تا ۳۱ خرداد، ۷۶ نفر بر اثر مصرف نوشیدنی‌های الکلی مسموم و در بیمارستان بستری شدند. به گفته او، دو نفر فوت کرده‌ و سه نفر هم به کما رفته‌اند.

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی اهواز افزود: «بیشترین تعداد بستری‌ها مربوط به بیمارستان‌های مرکز استان با ۶۲ بستری و کمترین آمار مربوط به شهرستان رامهرمز با یک بستری است.»

یک روز قبل از اعلام این خبر، یعنی ۳۱ خرداد، نیز علی رضایی، دادستان مشکین‌شهر، اعلام کرد ده‌ها نفر در اثر مصرف نوشیدنی الکلی در یک جشن تولد مسموم شده‌اند. به گزارش خبرگزاری ایرنا و به گفته دادستان مشکین‌شهر، ۳۱ نفر در بیمارستان بستری شده‌اند و یک نفر نیز جان باخته‌ است. دو نفر هم در بخش مراقبت‌های ویژه تحت درمان‌اند.

اندکی قبل از آن هم محمد جمالیان، رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان مرکزی، گفته بود که ۱۵ نفر در اراک، با علائم مسمومیت الکلی شدید به یکی از بیمارستان‌های این شهر مراجعه کردند که یک نفر از آنان فوت کرده است. رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان مرکزی حال سه نفر دیگر از بیماران را هم وخیم اعلام کرد.

در اردیبهشت ۱۴۰۱ نیز نزدیک به ۶۰ نفر از ساکنان استان هرمزگان با علائم مسمومیت الکلی به بیمارستان‌ها مراجعه کردند و دست‌کم هشت نفر جان باختند.

هم‌زمان با افزایش شمار بیماران و جان‌باختگان، اطلاع‌رسانی درباره این موضوع با دستور نهادهای امنیتی متوقف شد. با این حال، مسمومیت‌های ناشی از مصرف مشروب‌های دست‌ساز در شهرهای مختلف ایران همواره یکی از خبرهای ثابت رسانه‌های فارسی‌زبان است.

مسمومیت هزاران نفری و مرگ سالانه ۱۲۰ نفر

با آغاز همه‌گیری کرونا در ایران، این آمار اوج گرفت، زیرا شایعاتی مبنی بر اینکه نوشیدن الکل از ابتلا به کرونا جلوگیری می‌کند، در میان مردم منتشر شد. آمار سازمان پزشکی قانونی حاکی از آن است که از اسفند ۱۳۹۸، یعنی شروع رسمی همه‌گیری کرونا در ایران تا ۱۹ فروردین ۱۳۹۹، بیش از ۳۰۰۰ نفر در ایران به دلیل مصرف الکل مسموم شدند و از این تعداد، ۷۲۸ نفر جان خود را از دست دادند.

کیانوش جهانپور، معاون وقت وزیر بهداشت، آمار مسموم‌شدگان الکل در یک سال اول همه‌گیری کرونا را پنج هزار نفر اعلام کرده بود.

به گزارش خبرگزاری ایلنا، نگاهی به آمارهای سال ۱۳۹۷ و سال ۱۳۹۶ نیز نشان می‌دهد که میزان مرگ‌ومیر به‌دلیل مسمومیت الکلی همچنان قابل‌ توجه است؛ به‌طور نمونه، در فاصله ۱۵ شهریور تا ۱۵ مهرماه سال ۱۳۹۷، حدود ۹۷۰ نفر با الکل مسموم شدند که از این تعداد، ۹۶ نفر جان خود را از دست دادند.

سازمان پزشکی قانونی نیز اوایل خرداد ۱۴۰۱ اعلام کرد که مسمومیت الکلی در ایران سالانه جان ۱۰۰ تا ۱۲۰ نفر را می‌گیرد و این آمار گاهی از این هم بیشتر است. بر اساس این گزارش، سن مسموم‌شدگان نوشیدنی‌های الکلی بین ۱۴ تا ۷۴ سال است.

پیش‌تر تقی رستم‌وندی، رئیس سابق سازمان اورژانس اجتماعی، ادعا کرده بود که حدود ۱۰ درصد جمعیت بالای ۱۵ سال در ایران الکل مصرف می‌کنند. با این حال، آمارهایی که از تعداد مسموم‌شدگان منتشر می‌شود، تردیدها درباره آمار جمعیت علاقه‌مند به مصرف الکل در ایران را افزایش می‌دهد.

تولید، فروش و مصرف نوشیدنی‌های الکلی فقط در ایران و چند کشور دیگر از جمله افغانستان، سودان و یمن به‌طور کامل ممنوع است. مصرف‌کنندگان نوشیدنی‌های الکلی در ایران حتی اگر از خطر مسمومیت در امان بمانند، با خطر دستگیری و مجازات مواجه‌اند.